از سال 1369 هر سال در اسفند ماه و در
آستانه عید نوروز و بهار طبیعت ، مردم مهربان و نیکوکار کشور ما همزمان با
هفته احسان و نیکوکاری در 14 اسفند در همایشی عظیم که تبلور نوع دوستی،
نیکوکاری و مهرورزی آنان است دست های پر محبت و عاطفه خویش را بر سر
خانواده های نیازمند و کودکانشان می کشند.
هفته نیکوکاری
(از چهاردهم تا بیست و یکم اسفندماه) به منظور جذب کمکها و هدایای مردم به
خانواده های محروم و نیازمند برگزار می شود که جمع آوری و توزیع آن توسط
کمیته امداد صورت می گیرد.
جشن نیکوکاری صرف نظر از هدایایی که طی آن
جمع آوری می شود به لحاظ معنوی ، اجتماعی و فرهنگی دارای کارکرد های ویژه
ای است که از جمله آنها می توان به گسترش و تقویت هرچه بیشتر فرهنگ احسان و
انفاق، کمک به همنوع و انسجام اجتماعی اشاره کرد. نوع دوستی و کمک به
همنوع از دیدگاه آیین الهی و جهانی اسلام امری ذاتی و فطری است. در واقع
خداوند متعال تمایل به کمک کردن به همنوعان را به صورت یک شناخت در قلب هر
بشری الهام کرده است . بدین مفهوم که عمل نیکوکاری به صورت نور الهی در قلب
و سرشت انسان وجود دارد.
نگرش دین
در
فرهنگ شکوهمند اسلام، انفاق در راه خدا، از مصادیق احسان شمرده شده و
روایات و آیات بسیاری در تأکید آن آمده است که در این مطلب به برخی از آنها
اشاره می کنیم :
اجر و مزد انفاق
قرآن
مجید اجر و مزد انفاق در راه خدا را هفتصد برابر بیشتر می داند. و نیز می
فرماید: «اگر چیزی را در راه او انفاق کنید، خداوند عوض آن را می دهد و جای
آن را پر می کند و او بهترین روزی دهندگان است.»
انفاق کنندگان رستگارانند
قرآن
مجید، انفاق در راه خدا و دوری از صفت ناپسندیده بُخل و طمع را، از ویژگی
های اخلاقی رستگاران شمرده شده است. در آیه 16 سوره تغابن آمده است: «تا می
توانید تقوای الهی پیشه کنید و گوش دهید و اطاعت نمایید و انفاق کنید که
برای شما بهتر است و کسانی که از بخل و حرص خویشتن مصون بمانند،
رستگارانند.»
خداوند اعمال ما را وسیله آزمایش مان ذکر می کند و ضمن
توصیه به انفاق، ما را از پاداش عظیم آن با خبر می نماید و حفظ وجودمان را
از بخل سبب رستگاری مان می داند.
توشه ای برای سختی ها
انفاق
عملی است محبوب خداوند و دارای اجر فراوان. انفاق سبب می شود، در هنگام
مرگ و در روز قیامت، ترس و اندوه از ما دور شود. هم چنین پاداش احسان، ویژه
افراد معین نیست و همه مردمان در برابر انفاقی که می کنند به پاداش عمل
خود می رسند. پس انفاق کنیم تا توشه ای نیکو برای لحظات سخت خود پیش
فرستیم.
انفاق، تجارتی پرسود
آیه
29 سوره فاطر، در بیانی بلند، احسان در راه خدا را تجارتی سرشار از سود
شمرده شده است: «کسانی که کتاب الهی را تلاوت می کنند و نماز به پا می
دارند و از آنچه روزی شان داده ایم، پنهان و آشکار، انفاق می کنند، تجارتی
پرسود و بی زیان را امید دارند.»
چنین معامله ای با خداوند، بی شک، سودی
به عظمت رضوان الهی دربردارد. از حضرت علی علیه السلام هم روایت شده است:
«آن کس که با دستی کوتاه ببخشد، از دستی بلند پاداش می گیرد». بنابراین،
آنچه در راه خیر انفاق می کنیم، هرچند کم باشد، خداوند از فضل خود بر آن می
افزاید و چندین برابر به ما پاداش می دهد. پس تا می توانیم با کالای
نیکوکاری با خدا تجارت کنیم که سودی سنگین به دنبال دارد. حضرت علی علیه
السلام در این باره نیز فرمودند: «هر گاه تهی دست شدید، با صدقه دادن، با
خدا تجارت کنید». و «روزی را با صدقه دادن فرود آورید.»
اخلاص در انفاق
از
مهمترین شرایط انفاق، «اخلاص» است. یعنی آنچه می بخشیم، باید فقط برای خدا
و نیت ما تنها رضایت او باشد. وقتی انفاق می کنیم، نباید از کسی توقع مدح
داشته باشیم؛ چراکه اگر این توقع در کار بیاید، انفاق، دیگر در راه خدا
نیست و نباید منتظر پاداش و گشایش و آمرزش بود. و چنانچه نیت ما برای خدا
خالص باشد، خداوند چنان اجری به ما می دهد که در باورمان نگنجد و هر چه
اخلاص بیشتر باشد، شایستگی برای پاداش هم بیشتر می شود.
حضرت علی علیه السلام درباره بخشش و نیکوکاری می فرمایند:
* بخشش بیش از خویشاوندی محبت می آورد.
* آنکه پاداش الهی را باور دارد، در بخشش سخاوتمند است.
* کسی که حاجت برادر مؤمن اش را برآورد، مانند کسی است که همه عمرش را به عبادت گذارنده است.
* خودت وصی مال خودت باش. امروز به گونه ای عمل کن که دوست داری پس از مرگت عمل کنند.
* در دنیا جز برای دو کس خیر نیست؛ یکی گناهکاری که با توبه جبران کند و دیگر نیکوکاری که در کارهای نیکو شتاب ورزد.
نیکوکاری در سایر کشورها
در
آمریکا بخشش تاریخی دیرینه دارد و به صورت یک فرهنگ عامیانه مرسوم گشته
است. بسیاری از دانشگاه‌های کنونی آمریکا یا توسط وقف‌های ارضی و مالی
احداث شده‌اند، و یا توسط هدایای افراد خیّر به فعالیتهای علمی خود ادامه
می‌دهند.
در میان اعمال بخششی که در تاریخ آمریکا (به غیر از موارد
فراوان موسسات آموزش عالی همانند تاسیس دانشگاه هاروارد) معروف می‌باشد،
می‌توان به تاسیس ۱۰۵ کتابخانه عمومی توسط اندرو کارنگی،و اهدای ۲۰۰ میلیون
دلاری به ان پی آراشاره کرد. بسیاری از پارک‌های ملی آمریکا نیز (همانند
پارک ملی گراند تیتون) توسط ثروتمندان و برای حفظ طبیعت و عموم خریداری
شدند.
در سال ۲۰۱۰ میلادی، ۴۰ میلیاردر آمریکایی متعهد شدند لااقل
نصف ثروت خود را برای مقاصد نیکوکاری و بشردوستانه به سازمان‌های
غیرانتفاعی و ان جی او ببخشند. در میان این افراد خیّر می‌توان اسامی بیل
گیتس، مایکل بلومبرگ، جورج لوکاس، وارن بافت، لری الیسون، پیر امیدیار، و
پل آلن را دید.
امروزه در آمریکا، بخشش و اوقاف حتی یک رشته تحصیلی نیز می‌باشد که در سطوح دکترا و کارشناسی ارشد مدارک ارائه می‌دهد.
